Η μετάβαση σε μια περισσότερο κυκλική οικονομία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια καθαρή δημιουργία 700,000 θέσεων εργασίας στην Ευρώπη μέχρι το 2030, μέσω της επιπρόσθετης ζήτησης ανθρώπινου δυναμικού από τα εργοστάσια ανακύκλωσης, υπηρεσίες επισκευών και άλλες κυκλικές δραστηριότητες.

Όμως, οι κυκλικές προσεγγίσεις, πέραν από αυτήν της ανακύκλωσης, όπως αυτή της μείωσης της ποσότητας των πρώτων υλών, συν την επαναχρησιμοποίηση ή ανταλλαγή υφιστάμενων προϊόντων έχουν αμυδρά παρουσιαστεί. Για να αυξηθεί ο κύκλος ζωής των αγαθών και η εισαγωγή εξυπνότερων κυκλικών τεχνικών, διάφορες ομάδες ενδιαφερόμενων μερών πρέπει να δουλέψουν μαζί. Καθώς η συνεισφορά μεγάλων, καθιερωμένων οργανισμών είναι αδιαμφισβήτητα σημαντική, οι νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν επίσης να έχουν σημαντικό ρόλο να επιτελέσουν εξαιτίας της ικανότητας τους να δημιουργούν επαναστατικές τεχνολογίες. Οι Ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στη μετατροπή της οικονομίας σε ένα πιο πράσινο μέλλον. Έτσι, θα βοηθήσουν την οικονομία στο να επιταχύνει τη μετάβαση της σε μια περισσότερο κυκλική προσέγγιση.

Ας μάθουμε τώρα κάποιους επιπλέον βασικούς ορισμούς όπως αυτοί καθορίζονται από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης (2019)

• Κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις είναι νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες που υιοθετούν το μοντέλο Κ.Ο.
• Πολύ λίγη έρευνα υπάρχει διαθέσιμη για τις κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις. Όμως, μπορούν να αναδειχθούν σε ηγέτης στον δρόμο για μια οικονομία περισσότερο κυκλική.

Οι κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις αναπτύσσουν καινοτομίες οι οποίες είναι ενωμένες με το μοντέλο Κ.Ο. Συνήθως επενδύουν σε δραστηριότητες διαχείρισης αποβλήτων και προωθούν λύσεις που μπορούν να διακριθούν ως «κυκλικές καινοτομίες»- αρκετά συχνά εντοπίζουν νέες ευκαιρίες για προϊόντα που παραβλέπονται από μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις.[1]

Πηγή: www.canva.com

Πιο κάτω μπορείτε να βρείτε μερικές καλές συμβουλές για να λάβετε υπόψη όταν ξεκινήσετε να σκέφτεστε τη μετατροπή της νεοφυούς επιχείρησης σας σε κυκλική, όπως έχουν αναγνωριστεί στην αναφορά Disruptor που εκπονήθηκε από το Circle Economy και το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης (2019):

• Εξετάστε όλες τις λειτουργίες και επιχειρηματικά μοντέλα των κυκλικών νεοφυών επιχειρήσεων για να βρείτε κυκλικές λύσεις μέσα και σε όλες τις βιομηχανίες και ενσωματώστε τις όποιες καλές πρακτικές στα δικά σας επιχειρηματικά μοντέλα.
• Συμμετάσχετε μαζί με άλλες κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις σε συμμαχίες και στρατηγικές συμπράξεις, για παράδειγμα με το να ξεκλειδώσετε το δίκτυο, δουλεύοντας ως αντισυμβαλλόμενοι (παρέχοντας μια εγγυημένη ροή εσόδων για μια χρονική περίοδο), ή ακόμη ως βασικοί προμηθευτές (διασφαλίζοντας ότι οι εισροές είναι καλυμμένες), παρέχοντας δυνατότητα παραγωγής.
• Συμμετέχετε με άλλη κυκλική νεοφυή επιχείρηση σε κοινοπραξία για να δημιουργήσετε μια κυκλική πρόταση ή υπηρεσία.
• Βοηθήστε τις υπάρχουσες επιχειρήσεις να βελτιώσουν τις κυκλικές στρατηγικές τους προσφέροντας για παράδειγμα σχετικό περιεχόμενο ή τεχνολογικές πληροφορίες δεδομένου ότι το επιχειρηματικό σας μοντέλο είναι καθαρά κυκλικό.

Κυκλικό δεν σημαίνει απαραίτητα ανακύκλωση

Είναι φυσικό όταν ακούτε για την Κ.Ο. το μόνο που καταλαβαίνετε να είναι «ανακύκλωση».  Στην πραγματικότητα αυτό είναι αναμενόμενο σε έναν βαθμό. Αλλά η κυκλικότητα δεν είναι μόνο η ανακύκλωση! Όπως έχει αναφερθεί σε συντομία στο πρώτο μέρος μια από τις ευρέως χρησιμοποιημένες έννοιες των στρατηγικών κυκλικότητας είναι το αποκαλούμενο πλαίσιο των 4R.

Αποτελείται από τέσσερεις διαφορετικές στρατηγικές: Μείωσε, Επαναχρησιμοποίησε, Ανακύκλωσε, Ανάκτησε. Αυτές οι τέσσερεις στρατηγικές είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του μοντέλου της Κ.Ο. (βλέπε σχετικό διάγραμμα).

Πηγή: https://www.circle-economy.com/

https://www.circle-economy.com/resources/disruptors-how-circular-start-ups-can-accelerate-the-circular-economy-transition

Για να μπορούν να γίνουν περισσότερο αποδεκτές οι νεοφυείς επιχειρήσεις που εμπλέκονται στη δημιουργία των λύσεων που βασίζονται στη φύση, εισάγεται η κύρια λέξη «Αναζωογόνηση»,  σύμφωνα με την ίδια έκθεση Κ.Ο. που αναφέρεται πιο πάνω.  Οι στρατηγικές που βασίζονται στη φύση σχεδιάζονται για να αυξήσουν τη χρήση των πόρων του οικοσυστήματος και προσφέρουν τα πλεονεκτήματα που τα οικοσυστήματα παρέχουν στους ανθρώπους.

Για να κατανοήσετε καλύτερα την πέμπτη στρατηγική (5^th “R” strategy), παρατίθενται κάποια παραδείγματα υπηρεσιών του οικοσυστήματος:

• όπως οι πράσινες στέγες ή τοίχοι καθώς και
• αστικοί πράσινοι χώροι που βασίζονται σε σχετικά μικρές εισροές μη-ανανεώσιμου φυσικού κεφαλαίου και επενδύουν σε ανανεώσιμες φυσικές διαδικασίες.

Μια απλή ιεράρχηση των προτεραιοτήτων για τις μεθόδους διαχείρισης αποβλήτων καθορίζεται από τη λίστα των στρατηγικών R: προτεραιότητα δίδεται στην πρώτη στρατηγική (Αναζωογόνηση- Regenerate) σε σχέση με τη δεύτερη (Μείωση- Reduce) και ούτω καθεξής, με τον βαθμό της κυκλικότητας να μειώνεται σταδιακά καθώς προχωρά η λίστα.

Αυτές οι τεχνικές μπορούν να ενσωματωθούν στους δύο τύπους του κύκλου των πόρων που καθορίζουν την Κυκλική Οικονομία: ο βιολογικός κύκλος που περιλαμβάνει τις ροές των τροφίμων και των βιολογικών υλικών (π.χ το βαμβάκι και το ξύλο) με πρόθεση να επιστρέψουν στη βιόσφαιρα μέσω διαδικασιών όπως η κομποστοποίηση ή η αναερόβια χώνευση, και ο τεχνολογικός κύκλος που περιλαμβάνει τις ροές των ανόργανων ή συνθετικών υλικών.

Συνεχίστε να διαβάζετε μέχρι και το επόμενο μέρος όπου θα βρείτε αριθμό σχετικών πραγματικών νεοφυών καινοτόμων ιδεών, οι οποίες κάνουν χρήση των στρατηγικών των 5 “R” και χρησιμοποιούν με οποιονδήποτε ιδεώδη τρόπο υλικά με βιολογική βάση μαζί με τη ροή των τροφίμων και έχουν δημιουργήσει καινοτόμες ιδέες που είναι πραγματικά πετυχημένες στην αγορά.

Πηγή: Δημιουργήθηκε από τον συγγραφέα της ενότητας χρησιμοποιώντας το εργαλείο Canva

Κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις: υιοθετώντας τον βιολογικό κύκλο καλύτερα από τις υφιστάμενες επιχειρήσεις

Στον βιολογικό κύκλο λειτουργεί ένα σχετικά υψηλό ποσοστό (36%) των κυκλικών νεοφυών επιχειρήσεων, καθώς το εναπομείναν 64% ασχολούνται με τον τεχνολογικό κύκλο. Κατά σύγκριση, μια μελέτη 46 υφιστάμενων εταιρειών σε πρακτικές που αφορούν την Κ.Ο. κατέδειξε ότι ενώ 57% αυτών των εταιρειών επικεντρώνονται στον τεχνολογικό κύκλο, ενώ 4% αφορούσε αποκλειστικά τον βιολογικό κύκλο. Το μεγάλο ποσοστό απωλειών και αποβλήτων που περιλαμβάνεται στις εφοδιαστικές αλυσίδες τροφίμων και ποτών μπορεί να εξηγηθεί από αυτή τη μεγάλη ανάμειξη των νεοφυών επιχειρήσεων στον βιολογικό κύκλο.  Περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγεται παγκόσμια για ανθρώπινη κατανάλωση, χάνεται ή αχρηστεύεται κάθε χρόνο, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) πράγμα που παρέχει αρκετές ευκαιρίες για τη μετατροπή αυτών των αποβλήτων σε χρήσιμα προϊόντα.[1]

Είναι ουσιαστικής σημασίας να τονιστεί αυτή η έντονη παρουσία στον βιολογικό κύκλο εξαιτίας των πολλαπλών μοντέλων αξίας ( όπου οι διαδοχικές εισροές ρευστού μπορούν να δημιουργηθούν από τη χρήση αποβλήτων από τη μια διαδικασία, ως πόροι για μια άλλη διαδικασία) που τείνουν κυρίως να υιοθετούνται από νεοφυείς επιχειρήσεις. Για παράδειγμα μια εταιρεία καφέ που έχει έσοδα από τον καφέ, o κεντρικός της κλάδος, μπορεί επίσης να αποκτήσει έσοδα από τα μανιτάρια που τρέφονται με απορρίμματα και ό,τι περισσεύει να χρησιμοποιείται ως τροφή για ζώα μετά τη συγκομιδή των μυκήτων. Τέτοιοι καινοτόμοι τρόποι της παραγωγής αξίας σπάνια εφαρμόζονται από τις υπάρχουσες επιχειρήσεις επειδή θέλουν να παραμείνουν επικεντρωμένες στο κύριο προϊόν τους.[2]  Αυτός είναι ακόμη ένας σημαντικός λόγος γιατί οι νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν να αποτελέσουν τους ηγέτες της μετάβασης στην κυκλική οικονομία της ΕΕ.

Ανάπτυξη κυκλικών νεοφυών επιχειρήσεων και ο ρόλος τους ως χαράκτες πολιτικής

Είναι γεγονός ότι, εξαιτίας του ότι βρίσκονται στα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης τους, η ανάπτυξη της αγοράς για τις κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις βρίσκεται στα αρχικά στάδια.  Επιπλέον, οι κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις θα πρέπει να ακολουθούν διάφορες μεθόδους για να βελτιστοποιήσουν τη συνεισφορά στην παροχή βοήθειας για τη μεγιστοποίηση της μετάβασης τους προς ένα μοντέλο Κ.Ο.  Άλλοι επικεντρώνονται περισσότερο στην εφοδιαστική αλυσίδα, στοχεύοντας στην προώθηση περισσότερων κυκλικών δραστηριοτήτων τις οποίες ακολουθούν οι επιχειρηματικοί συνέταιροι τους.  Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί επίσης να οδηγήσει σε συγχωνεύσεις και εξαγορές, τη νομική, οργανωτική και /ή οικονομική ενσωμάτωση από φιλικές ή εχθρικές εξαγορές ή κοινοπραξίες κυκλικών νεοφυών επιχειρήσεων στην οργάνωση υφιστάμενων εταιρειών.[3]

Στη διαδικασία ενός ευνοϊκού κλίματος για τις κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις με διαφορετικούς τρόπους, οι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής παίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς επίσης οδηγούν στην υιοθέτηση μιας ευρύτερης ατζέντας για την Κ.Ο.:

• Δυνατότητες εκπαίδευσης και οικονομικής στήριξης (με τη μορφή χορηγιών, χαμηλότοκων δανείων ή επωαστήρια επιχειρήσεων(business incubators)), μπορούν να βοηθήσουν τους επιχειρηματίες κυκλικών μοντέλων να αναπτύξουν νέα σχέδια και προϊόντα και να κερδίσουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση για να διευρύνουν τις δραστηριότητες τους και να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο ως προς την εμπορική επωνυμία.
• Με την απομάκρυνση των κανονισμών που εμποδίζουν την εφαρμογή των δραστηριοτήτων Κ.Ο, κανονιστικών εμποδίων που αντιμετωπίζουν συχνά τόσο οι επιχειρηματίες κυκλικών επιχειρήσεων όσο και οι μεγάλοι ανεπτυγμένοι οργανισμοί, μπορούν να ελαχιστοποιηθούν χωρίς να παραβιάζουν εγγενώς τους πρωταρχικούς στόχους αυτών των κανονισμών.
• Χρήση εργαλείων για να αυξηθεί η ζήτηση από τους καταναλωτές για τα αγαθά και τις υπηρεσίες των κυκλικών νεοφυών επιχειρήσεων, βοηθώντας έτσι αυτές τις εταιρείες να αναβαθμιστούν και να επωφεληθούν από τις οικονομίες κλίμακας. Για παράδειγμα, μπορούν να εισάξουν μερικά ευνοϊκά βαθμολογικά κριτήρια για προσφοροδότες σε δημόσιες προσφορές οι οποίο ενσωματώνουν κυκλικές νεοφυείς επιχειρήσεις στην προσφορά τους.  Η προσαρμογή των σχετικών φορολογικών πολιτικών θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για να προωθηθούν αγαθά κυκλικών διαδικασιών.
• Παροχή διευκολύνσεων δικτύων B2B (από επιχείρηση σε επιχείρηση) η οποία θα βοηθήσει στην ενίσχυση των συνεργασιών μεταξύ των κυκλικών νεοφυών επιχειρήσεων και των υφιστάμενων επιχειρήσεων.

[1] https://www.uu.nl/sites/default/files/disruptors_circular_start-ups_uu_e-version.pdf

[2] http://www.fao.org/food-loss-and-food-waste/flw-data

[3] https://www.uu.nl/sites/default/files/disruptors_circular_start-ups_uu_e-version.pdf

[4] https://www.researchgate.net/publication/336078237_A_Typology_of_Circular_Start-Ups_An_Analysis_of_128_Circular_Business_Models